Tuesday, December 29, 2020

संवत्सर ते जुने संपले


बघता बघता संवत्सर ते जुने संपले

स्वागतास मी नववर्षाच्या, खुदकन हसले


महिला मंडळ, किट्टी पार्ट्या, हळदी कुंकू

बंद जाहले, आज वाटते विश्व त्रिशंकू

कोरोनाची साथ पसरली, चित्र बदलले

स्वागतास मी नववर्षाच्या, खुदकन हसले


सनिटायजर हात धुवाया वेळोवेळी

मास्क बांधला चेहर्‍यावरती तिन्हीत्रिकाळी

अंतर ठेउन वागायाचे नवीन शिकले

स्वागतास मी नववर्षाच्या, खुदकन हसले


काम घरातुन, काम घराचे दोन्ही माझे

कुणा न ठावे किती वाढले माझे ओझे

हास्य लेउनी, सांगत नाही मीही थकले

स्वागतास मी नववर्षाच्या, खुदकन हसले


बंद मंदिरे, बार मोकळे एकेकाळी

निर्णय लागू करण्याची ही तर्‍हा निराळी

देवांनीही मूकपणे हे सर्व भोगले

स्वागतास मी नववर्षाच्या, खुदकन हसले


हिशोब करता सरत्या वर्षी काय कमवले?

ओंजळ माझी रितीच होती ध्यानी आले

इसवीसन एकाने होते पुढे सरकले

स्वागतास मी नववर्षाच्या, खुदकन हसले


नववर्षाची प्रभात लाली आज पाहिली

असेल मंगल सारे कांही, आस जागली

उत्साहाला नवे धुमारे फुटू लागले

स्वागतास मी नववर्षाच्या, खुदकन हसले



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३

Friday, December 25, 2020

विश्व प्रार्थना

 

मी विश्वासाठी करतो

इतुकीच तुला प्रार्थना

कर पूर्ण जगाची देवा

स्वप्ने अन् मनकामना


ना पुन्हा निर्भया होवो

भयमुक्त असावी नारी

गर्भात स्त्रीभ्रुणालाही

दे कवच कुंडले भारी

आरंभ या जगाचा ती

द्या तिला मानवंदना

कर पुर्ण जगाची देवा

स्वप्ने अन् मनकामना


या हिरव्या धरतीवरचे

तोडती वृक्ष अविचारी

जाहल्या टेकड्या निर्जन

स्वार्थात अंध व्यभिचारी

जागव तू पर्यावरणी

थोडीशीच संवेदना

कर पुर्ण जगाची देवा

स्वप्ने अन् मनकामना


जो पोशिंदा विश्वाचा

का आहे तोच भुकेला

विठ्ठला लक्ष दे, सोडुन

पायीच्या लाल विटेला

का कुणीच शेतकर्‍यांची

जाणतो न मनभावना

कर पुर्ण जगाची देवा

स्वप्ने अन् मनकामना


मी याचक नाही म्हणुनी

मागतो न माझ्यासाठी

विनवितो गांजल्यांच्या तू

नेहमी असावे पाठी

ही विश्व प्रार्थना घे ना!

ऐकून रघूनंदना

कर पुर्ण जगाची देवा

स्वप्ने अन् मनकामना



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Thursday, December 24, 2020

बघता वळून मागे

 

ही रीत जीवनाची

की जायचेच पुढती

बघता वळून मागे

डोळे भरून येती


साठीतही वयाच्या

आठवून माय बाबा

येते भरून, सुटतो

अश्रूवरील ताबा

जाज्वल्य घरी बाबा

अन् माय मंद पणती

बघता वळून मागे

डोळे भरून येती


वर्षे मधाळ  सारी

तारुण्य बहरलेले

हिंदोळणेच होते

आयुष्य ते नशीले

गंधाळ त्या स्मृतींचे

जपलीत कैक मोती

बघता वळून मागे

डोळे भरून येती


दिसतात सांज छाया

भय ना मला तयाचे

अंधार दाटलेला

आभास हे मनाचे

असतात तेवणार्‍या

आठव बनून वाती

बघता वळून मागे

डोळे भरून येती



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३


 


Saturday, December 12, 2020

ह्रदयी वसंत फुलला

 

त्रास द्यावया इथेच होता ग्रिष्म कसा अन् कुठे हरवला?

दोन  मनांच्या जुळता तारा, लगेच ह्रदयी वसंत फुलला


तारुण्यातिल पदार्पणाने कशी एवढी बदलू शकते!

चिउकाऊच्या गोष्टी सरल्या. राजकुमारालाच पाहते

असे वाटते मुग्ध कळीच्या प्रेमांकुर अंतरी उमलला

दोन  मनांच्या जुळता तारा, लगेच ह्रदयी वसंत फुलला



इतकी नव्हती मातपित्यांना, किती काळजी हल्ली असते 

उशीर होता सातच्यापुढे, माय काळजीने तगमगते

भाव अनामिक अंतरातला असेल का हो तिला समजला?

दोन  मनांच्या जुळता तारा, लगेच ह्रदयी वसंत फुलला



धूर्त माय अन् धूर्त बापही, समजायाचे समजुन गेले

मला एकटी बघून दोघे. लग्नाबद्दल बोलुन गेले

उत्तर दिसले त्यांना गाली, रंग गुलाबी होता खुलला

दोन  मनांच्या जुळता तारा, लगेच ह्रदयी वसंत फुलला


पंख नसोनी निघते आहे ऊंच घ्यावया नभी भरारी

राजपुत्र सोबती असावा, हवी मनाची फक्त तयारी

क्षितिजाच्याही पुढे जगावे, बेत आमुचा आहे ठरला

दोन  मनांच्या जुळता तारा, लगेच ह्रदयी वसंत फुलला



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३


Thursday, December 10, 2020

शुन्याशी मी मजला गुणले

 किंमत माझी तय करण्याचे

मार्ग शोधता सखे उमगले

तुझ्याविना अस्तित्व मोजण्या

मी मजला शुन्याशी गुणले


तू आल्यावर उजेड झाला

जळमटातही दिसले झुंबर

कसा जाहलो अमीर इतका!

चंद्र, चांदण्या माझे अंबर

सभोवताली ग्रिष्म असोनी

वसंतातले अर्थ बहरले

तुझ्याविना अस्तित्व मोजण्या

मी मजला शुन्याशी गुणले


तुझ्या रुपाने घरात माझ्या

सुरेल ताना, गाणे आले

कानसेन मजला होण्याचे

तुझ्यामुळे तर भाग्य लाभले

सूर ऐकुनी ब्रह्मानंदी

टाळी म्हणजे काय? उमगले

तुझ्याविना अस्तित्व मोजण्या

मी मजला शुन्याशी गुणले


वळून बघता मागे केंव्हा

आठवणींचे तरंग उठती

शब्दबध्द करण्यास तयांना

कविता, गझला मनात स्फुरती

सोने झाले त्या रचनांचे

जेंव्हा त्यांना तू गुणगुणले

तुझ्याविना अस्तित्व मोजण्या

मी मजला शुन्याशी गुणले



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३


Saturday, November 7, 2020

त्रिवेणी काव्य

 

मुलगी होता स्मशान शांती

मुलगा होता गुड्या तोरणे

भेदभाव हा काय कारणे?


माय तुझी स्त्री असूनसुध्दा

स्त्रीभ्रुण हत्त्या कशास करता?

गुडी उभारा मुली जन्मता


शिखरावरती सुनिता विल्यम्स

प्रसिध्द ती कल्पना चावला

मुली नकोचा हट्ट कशाला?


मुली अर्पिती यल्लम्माला

हद्द जाहली रुढी प्रथांची

तिथे ज्योत लावू ज्ञानाची



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३


 


Monday, October 26, 2020

अन् संपला उन्हाळा

 रेतीत नाव माझे

लिहिलेस त्या क्षणाला

हिरवळ मनी पसरली

अन् संपला उन्हाळा


अधिपत्य वदनांचे,

मी मांडलीक होते

भाग्यात दीन जगणे

मी जागरूक होते

घेण्यास मी भरारी

सांगीतले मनाला

हिरवळ मनी पसरली

अन् संपला उन्हाळा


आहे तशीच होते

होते तशीच आहे

पाहून आरसाही

म्हणतो असेच आहे

बदलेन तुजसवे मी

मिळता जरा जिव्हाळा

हिरवळ मनी पसरली

अन् संपला उन्हाळा


अंधार माजलेला

अन् कवडसा बिचारा!

काळोख विझवण्याचा

होता खरा उतारा

मनहूस निराशेला

देऊत ये उजाळा

हिरवळ मनी पसरली

अन् संपला उन्हाळा


हिंदोळण्यास आता

उर्मी मनात आहे

तुझियासवे सख्या मी

पाना फुलात आहे

जादू तुझी अशी की

ग्रिष्मातही हिवाळा

हिरवळ मनी पसरली

अन् संपला उन्हाळा


कोरी लिहावयाला

घेऊत स्वच्छ पाटी

नवखाच श्रीगणेशा

नवखेच गीत ओठी

का व्यर्थ आठवांचा

उडवायचा धुराळा?

हिरवळ मनी पसरली

अन् संपला उन्हाळा



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३



Saturday, October 17, 2020

हीच कहाणी घरोघरी

 जगून झाले जीवन आता

करीत बसतो हरी हरी

सुरकुतलेल्या नैराश्याची

हीच कहाणी घरोघरी


धरून ठेका तालावरती

नाच नाचलो, नाचविले

टप्पा, ठुमरी गात तराने

आयुष्याला जोजविले

गळ्यात उरली फक्त वेदना

मैफिल आता एकसुरी

सुरकुतलेल्या नैराश्याची

हीच कहाणी घरोघरी


आठवणींचे पाश गळ्याचे

जरा सैलसर करून घ्या

नको नको ते विसरायाला

यत्न करोनी शिकून घ्या

कृतज्ञ सार्‍या अपुल्यांचा पण

भार नसावा कुणावरी

सुरकुतलेल्या नैराश्याची

हीच कहाणी घरोघरी


कशी वागते पिढी आजची?

तुमचा हस्तक्षेप नको

निर्णय घेण्या सक्षम सारे

ज्येष्ठांचा अक्षेप नको

हवा उद्याचा सल्ला त्यांना

नको कालचा खरोखरी

सुरकुतलेल्या नैराश्याची

हीच कहाणी घरोघरी


सुखदु:खाला कुणी पाहिले?

जरी नांदते तुम्हासवे

नसलेल्यांना आहे म्हणुनी

बघावेत का उगा थवे?

मीच मला समजावत असतो

अहोरात्र हे परोपरी

सुरकुतलेल्या नैराश्याची

हीच कहाणी घरोघरी



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३


Monday, October 5, 2020

सूर लाउनी गुणगुणतो मी

 सूर लाउनी गुणगुणतो मी--( माझ्या ७६ व्या वाढदिवसा निमित्त लिहिलेली कविता )


केशर लाली क्षितिजावरची

सांज सकाळी अनुभवतो मी

गीत जीवना तुझेच ओठी

सूर लाउनी गणगुणतो मी


हजार असुनी एक त्यातली

मीच निवडली वाट चालण्या

यश माझे अपयशही माझे

नको कुणीही दूषण देण्या

खाचा, खळगे नसे काळजी 

पडतो, उठतो, सावरतो मी

गीत जीवना तुझेच ओठी

सूर लाउनी गणगुणतो मी


जे जे आम्हा हवे हवेसे

दिले मुक्त हस्ते देवाने

नसे शिकायत मनात कुठली

जगून झाले आनंदाने

रंगबिरंगी उत्सवास या

इंद्रधनूने चितारतो मी

गीत जीवना तुझेच ओठी

सूर लाउनी गणगुणतो मी


आयुष्याच्या मैफिलीत ती

ज्योत होउनी तेवत असते

सखी सोबती, बघता बघता

जगावयाचे सूत्र गवसते

तिचा राबता गझलेमध्ये

अन् मक्त्यातच** आढळतो मी

गीत जीवना तुझेच ओठी

सूर लाउनी गणगुणतो मी


सार्थ जीवनी खंत कशाची?

जरी लांबल्या सांज सावल्या

गर्वगीत कोलंबसचे का

लिहावयाला ओळी सुचल्या?

भाव दाटले असे अनामिक

कलमेमधुनी निर्झरतो मी

गीत जीवना तुझेच ओठी

सूर लाउनी गणगुणतो मी


वाढदिवस हे पर्व असावे

क्षमा याचना करावयाचे

आदरपूर्वक स्मरण करावे

गणगोतांचे अन् मित्रांचे

अपूर्ण असुनी पूर्णत्वाच्या

रस्त्यावरती वावरतो मी

गीत जीवना तुझेच ओठी

सूर लाउनी गणगुणतो मी


** मक्ता म्हणजे गझलेतील शेवटचा शेर ज्यामधे शायराचे नाव गुंफलेले असते.


निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३




Wednesday, September 30, 2020

मला छेडले कोणी

 

शांत मनाच्या डोही येउन

खडे टाकले कोणी?

आठवणींचे तरंग उठले

मला छेडले कोणी?


छंद पोसला डायरीतली

पाने चाळायाचा

प्रयत्न केला वर्तमान मी

खडतर विसरायाचा

गतकालीच्या स्वप्नी रमता

मला उठवले कोणी?

आठवणींचे तरंग उठले

मला छेडले कोणी?


ओठांवरती शब्द न आले

पण नजरेची भाषा

कळेल केंव्हा तुला मनी ही

होती वेडी आशा

विसरायाचे एकदुज्याला

वचन मोडले कोणी?

आठवणींचे तरंग उठले

मला छेडले कोणी?


पर्णफुटीची आस सोबती

ग्रिष्म घेउनी आला

तुझ्या संगती बनेल जीवन

धुंदधुंदसा प्याला

या स्वप्नाला सांग प्राक्तना

तडे पाडले कोणी?

आठवणींचे तरंग उठले

मला छेडले कोणी?


ठसठसणारी विरह भावना

सांगायाची होती

आर्त भैरवीने मज मैफिल

संपवायची होती

असे अचानक सुरात माझ्या

सूर मिळवले कोणी?

आठवणींचे तरंग उठले

मला छेडले कोणी?



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Friday, September 11, 2020

ठराव आता पास करू या


(परवाच आपल्या समूहवर श्री सतीश भोसले यांनी स्वरचित चार ओळी पोस्ट केल्या होत्या. आपल्या गुरुजींनी "ठराव आता पास करू या"या ओळीवर सर्वांनी एक एक कडवे लिहावे अशी इच्छा व्यक्त केली होती. ही टॅग वापरून मी केलेली कविता पेश करतोय. गोड मानून घ्या. कवितेत जरी कांही सदस्यांच्या नावाचा उल्लेख असला तरीही माझा इशारा सर्वच गुणी सदस्यांकडे आहे. सतीश, आभार आपले या ओळीसाठी.)

लाख असूदे ग्रिष्म भोवती
ओला श्रावण मनी भरू या
वेदनेतही हसावयाचा
ठराव आता पास करू या

अल्लड अवखळ अन् मनमौजी
समूह आहे कलंदरांचा
सर्वांना आपुला वाटतो
वास्तवात हा गुणे सरांचा
आनंदाच्या नगरीसाठी
होऊ सारे वाटसरू या
वेदनेतही हसावयाचा
ठराव आता पास करू या

ताल सुरांची उधळण करण्या
अनुराधा अन् सुषमा ताई
रियाज करुनी गाणे गाण्या
नवीन आल्या जयश्री बाई
ऐकत गायन, आपण सारे
पायावरती ताल धरू या
वेदनेतही हसावयाचा
ठराव आता पास करू या

साहेबरावांच्या कवितांतुन
सदैव दिसते ग्रामिण हिरवळ
फुलात असतो त्या पेक्षाही
धुंदधुंदसा येतो दरवळ
मोहरलेले गळे, लेखण्या
कुरणामध्ये मुक्त चरू या
वेदनेतही हसावयाचा
ठराव आता पास करू या

भींत बांधताना दगडांची
दोन चिर्‍यांच्या मधली पाचर
समुहावरती असाच असतो
अधुनी मधुनी माझा वावर
श्रेष्ठासंगे ज्येष्ठाचेही
चित्र काढण्या रंग भरू या
वेदनेतही हसावयाचा
ठराव आता पास करू या



निशिकांत देशपांडे. पुणे.
मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Monday, August 31, 2020

ग्रिष्मालाही फुटू लागले

ग्रिष्मालाही फुटू लागले
कसे अचानक नवे धुमारे!
मनी नांदतो श्रावण पण का
ओठावरती नको नको रे?

स्पर्श मुलायम मोरपिसांचा
मनास वाटे हवाहवासा
शहारले अन् मोहरले मी
कशी? न होई आज खुलासा

अधीर असुनी अगम्य भिती
मनी प्रश्न हा कसे लपावे?
भाव मनीचे आत दाबुनी
जगणार्‍याने कसे जगावे?

आणतोस तू वसंतास का
वसंत घेउन तुला येतसे?
कोडे हे सोडवण्यासाठी
मना लागते वेड अन् पिसे

डोळ्यांनाही अता वाटते
स्वप्न तुझे नेहमी पडावे
हातामध्ये हात घेउनी
क्षितिजाच्याही पुढे उडावे

प्रिया कुणाची झाल्यावरती
गोड अनुभुती उरात असते
भावनीक गुंत्यात कळेना
कोण कुणासाठी का झुरते?


निशिकांत देशपांडे. पुणे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Sunday, May 24, 2020

नव्या युगाच्या उंबरठ्यावर

वागत आलो कसे तेच ते
पिढी दर पिढी आठवल्यावर
मुक्त व्हायची आस जागते
नव्या युगाच्या उंबरठ्यावर

जरी आज ती बरोबरीने
जिम्मेदार्‍या पाळत असते
नेव्ही, सेना अंतराळही
वावरताना ती आढळते
तरी "पराया धन " हे लेबल
तिच्या चिकटते का माथ्यावर?
मुक्त व्हायची आस जागते
नव्या युगाच्या उंबरठ्यावर

स्पर्धात्मक या जमान्यामधे
जिद्द वाढवायाची असते
आटपाट नगराच्या गोष्टी
नांदी संस्काराची नसते
वेळच नसतो विसावयाला
कुणास कुठल्याही थांब्यावर
मुक्त व्हायची आस जागते
नव्या युगाच्या उंबरठ्यावर

जोश यावया लढण्यासाठी
शंख कुणी अन् का फुंकावा?
जिंकायाचा मार्ग आपुला
युध्द तुझे अन् तू ठरवावा
आनंदोत्सव करू साजरा
विजय जीवनी नोंदवल्यावर
मुक्त व्हायची आस जागते
नव्या युगाच्या उंबरठ्यावर

जुने जाहले विचार आता
पोट भराया जगावयाचे
ध्येय असावे उंच एवढे
पुढे सर्वदा चालायाचे
केशवसूता तुझी तुतारी
फुंकायाची ओढ अनावर
मुक्त व्हायची आस जागते
नव्या युगाच्या उंबरठ्यावर

विचार आता एकच आहे
पुढे पुढे अन् पुढे जायचे
नवे पान इतिहासामध्ये
धवल यशाचे लिहावयाचे
छोट्या मोठ्या नको टेकड्या
पाउल टाकू हिमालयावर
मुक्त व्हायची आस जागते
नव्या युगाच्या उंबरठ्यावर


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Saturday, April 18, 2020

हवे तसे ना रंग मिळाले

परस्परविरोधी रंगांनी
सुखदु:खाच्या बरबटलेला
हवे तसे ना रंग मिळाले
आयुष्याच्या कॅन्व्हासाला

बाळपण किती रम्य निरागस!
प्रेमाचा वर्षाव होतसे
केंद्रस्थानी मीच मी सदा
कुटुंब मजभोवती फिरतसे
दिवस उडाले भुर्र्कन कसे?
किती विचारू इतिहासाला?
हवे तसे ना रंग मिळाले
आयुष्याच्या कॅन्व्हासाला

तारुण्याच्या उंबरठ्यावर
पुलकित होतो उन्मादाने
अधीरता केवढी मनी ती!
स्वप्न उद्याचे रंगवल्याने
रंग गुलाबी जिकडे तिकडे
मला लागले दिसावयाला
हवे तसे ना रंग मिळाले
आयुष्याच्या कॅन्व्हासाला

आयुष्याच्या शिखरावरती
तारुण्याला खूप भोगले
रेंगाळाया जरी विनवले
नियतीने नाहीच मानले
सुरकुतलेला प्रवास पुढचा
भकास होता जगावयाला
हवे तसे ना रंग मिळाले
आयुष्याच्या कॅन्व्हासाला

तरुणाई अन् बाल्यावस्था
येते आणिक निघून जाते
वृध्दावस्था कायमस्वरुपी
मुक्कामी आलेली असते
गुदमर घुसमट सोडुन जाती
श्वास लागता थांबायाला
हवे तसे ना रंग मिळाले
आयुष्याच्या कॅन्व्हासाला

दिला कुंचला माझ्या हाती
तुझे चित्र काढण्या आयुष्या
रंग सर्व पण तुझियापाशी
बनवलेस बाहुले मनुष्या
जसे पाहिजे जगू न शकलो
लाथ मारतो आयुष्याला
हवे तसे ना रंग मिळाले
आयुष्याच्या कॅन्व्हासाला


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Saturday, February 15, 2020

घाई झाली फुलावयाची


बेमोसम का वसंतासही
घाई झाली फुलावयाची?
तू आल्याने वार्‍यालाही
दिशा मिळाली वहावयाची

जसे हवे तुज तसे नेमके
विश्व नांदते तुझ्या भोवती
असो पौर्णिमा अथवा आवस
चंद्र, तारका तुझ्या सोबती
संगमरमरी रुपास तुझिया
हौस केवढी मिरवायाची!
तू आल्याने वार्‍यालाही
दिशा मिळाली वहावयाची

सूर्य कोवळा प्रभात समयी
अधीरतेने तुला शोधतो
ना दिसता तू ,माध्यान्हीला
डोक्यावरती खूप कोपतो
इच्छा असते मावळताना
तुला सकाळी शोधायाची
तू आल्याने वार्‍यालाही
दिशा मिळाली वहावयाची

मंद शमा तू मैफिलीतली
तुझे तेवणे बहार असते
विरह भाव गझलेत गुंफता
तान मखमली उरी काचते
परवान्यांना झडप मारुनी
उर्मी येते जळावयाची
तू आल्याने वार्‍यालाही
दिशा मिळाली वहावयाची

तू रंभा अन् तूच मेनका
उतरलीस तू धरतीवरती
भान विसरुनी सारे आशिक
तुला बघाया मान वळवती
पुण्य न कमवी कुणीच, स्वर्गी
नुरली इच्छा रहावयाची
तू आल्याने वार्‍यालाही
दिशा मिळाली वहावयाची

टपटप मोती गळतिल खाली
नकोस ना तू हसू एवढे!
मंद स्मीतही मला पुरेसे
विरहाचे मज नसे वावडे
स्वप्नामध्ये भागवेन मी
भूक तुझ्याशी कुजबुजायची
तू आल्याने वार्‍यालाही
दिशा मिळाली वहावयाची


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३